Tiếng đàn núi

- Biết thế nhưng liệu một mình tao có làm nên trò trống gì không ...

Nét mặt Bàn Minh lại thoáng buồn, Minh nhìn xa xăm một cách mông lung về phía chân trời xa rồi từ từ quay lại rủ các bạn tiếp tục nâng ly.

Phiên chợ tan, bốn chàng sinh viên mỗi người một quê ấy lại dẫn nhau ngược dốc về nhà "thằng con núi" . Họ đi theo những lối mòn, đi qua những đám nương ngô trên sườn đồi, những khóm ngô càng lên sườn đồi cao thân ngô càng thấp lè tè. Đúng như người miền núi thường nói, ruộng tốt phần trên, rẫy tốt phần dưới. Nghĩa là thường thì ruộng bậc thang những đám ở đầu trên cùng tiếp giáp với đồi núi, khi mưa nước lũ trôi dạt các chất mùn đất, lá cây từ trên đồi xuống ruộng sẽ tốt hơn những đám bên trên, nương rẫy thì ngược lại, lâu năm bị xói mòn dần, phần đất thịt dồn về phía cuối nên càng lên cao đất càng xấu. Ở đây do canh tác lâu năm đất đã bị xói mòn, những cây ngô lá hơi vàng còi cọc, râu ngô đã đen nhưng bắp ngô chỉ to bằng ngón chân cái . Đã có nhiều gia đình trong bản bị mất mùa nhiều năm nên phải di cư đi nơi khác kiếm kế sinh nhai, nhà bác Dùng cũng đang chuẩn bị chuyển cư nhưng chưa bán được nhà đành phải dỡ mang cột, kèo lên xếp trong hang khô dưới chân núi.

Buổi chiều đẹp trời trên sườn đồi của vùng đất nghiêng nghiêng dưới chân núi ấy không khí thật thoáng đãng. Trên nương cờ ngô phơ phất trên nền xanh của lá ngô, ánh lá xanh vàng loáng lên dưới ánh mặt trời rồi trở màu sẫm huyền bí trong vô vàn tiếng lá chạm vào nhau xào xạc, mỗi khi cơn gió lao xao thổi về.

***

Biết mấy bạn cùng đi chơi nhà Minh đang quay lại trường, Bàn Tăng quê Tuyên Quang nhắn tin hỏi Bàn Minh: -" Đã xuống đến nơi chưa, về quê có quà gì không?"

Bàn Minh nhắn lại: - "Có tý rượu ngô, mày có thưởng thức thì qua đây làm tý!"

Biết được hoàn cảnh của nhau Bàn Tăng "OK" rồi rủ cả Ngân quê Điện Biên nữa ra chợ mua được vài quả trứng gà tàu và con cá rô vài lạng đem sang góp vui cùng. Bố mẹ tích gom có được trên dưới một triệu đồng cho Bàn Minh cầm đi, phải tiêu tiền xe tiền ăn dọc đường, xuống đến phòng trọ còn vài trăm nghìn Bàn Minh vội vàng ra chỗ ký nợ thức ăn thanh toán và kiêm lấy luôn tý cá khô, rau cỏ, còn lại vài đồng sắm dầu gội xà phòng xong đã hết sạch, về phòng đến lúc bắt tay vào nấu nướng mới biết là mình đã hết dầu ăn mà quên không sắm. Bàn Minh chạy ra quán cô Tâm mà mọi lần hay ký nợ mì tôm để kiếm ký lấy chai dầu nhưng cô đã đi vắng đóng cửa, Minh thở dài nghĩ cách quay lại quán thức ăn với ý định tìm rau dưa chua để nấu canh cá còn trứng sẽ luộc chấm súp nhưng rau dưa đã hết, Minh lại thở dài giãi bày tâm sự với chị Hồng bán thức ăn, hiểu được hoàn cảnh chị gợi ý cho Minh lấy tý thịt mỡ để rán cho ra mỡ rồi rán cá, thế là giải quyết được vấn đề. Lúc lên mâm vẫn theo thói quen phong cách ở quê, Ngân thường hất chút rượu ra ngoài trước khi uống chén đầu, nó giải thích với các bạn về ý nghĩa của cử chỉ này là đối với người dân tộc Thái của bạn trước khi ăn uống phải nhớ đến những người đã khuất, hất chút rượu ra ngoài nghĩa là đã dành phần cho những người ở cõi Âm. Mọi người lại rôm rả kể cho nhau nghe về những phong tục tập quán riêng của quê mình...

***

Sau lần về quê ấy những lần sau và lần sau nữa Bàn Minh vẫn thăm dò tin tức đứa em con dì ruột nhưng đều vô vọng, đứa em đã mất tích mãi mãi không trở về, mỗi lần nhắc đến dì chỉ biết khóc trong tuyệt vọng coi như nó đã chết rồi.

Bàn Minh đi học xa, còn lại các em gái ruột đều đã đi lấy chồng, ở nhà còn lại thằng em trai thất học ở cùng bố mẹ. Khó khăn chồng chất lên khó khăn mà gia đình ông Bàn Sơn vẫn cắn răng chịu đựng. Bệnh đau răng không còn xa lạ với ai, thường những ai bị đau thì đi chợ huyện nhổ nếu ai tiếc tiền hay túng quá phải ở nhà chịu đựng. Ông Bàn Sơn cũng không ngoại lệ, mới sau trận mưa rào nhưng trời oi bức cộng với những tiếng muỗi cứ vo ve bên tai khiến người bình thường còn khó ngủ chứ nói gì như người đang đau răng như ông. Ông nằm trên chiếc giường hẹp, chiếc màn rách nhiều chỗ, chỗ rách to kéo dồn dùng vỏ bo buộc lại chỗ rách nhỏ thì kệ đấy, chiếc chiếu cõi cũ lưa thưa muỗi có thể dí vòi từ dưới xuyên qua những khe lớp chiếu rách cắm vào người ông bất cứ lúc nào, ông lăn đi lăn lại thi thoảng lại gãi chân gãi cổ vì muỗi đốt ngứa. Ông cảm nhận như con sâu răng đang cắn lấy từng mảnh xương hàm dưới gốc răng của mình. Bực quá ông dùng chiếc khăn mặt nồng nặc mùi mồ hôi của mình phất đuổi muỗi và lẩm bẩm: "Tổ cha chúng mày, tại chúng mày bé quá nếu chúng mày lớn thì ông bắt được