Ai đem quán trọ mà ngăn nẻo về

đồ ăn vặt. Đêm đến, bà bày ra nào bánh trái nào khô mực nào bia, mời cả bọn quây quần lại đờn ca lả lướt, tám chuyện năm châu. Sau đó bà nhờ chồng đánh xe đưa một bầy loi nhoi cả Âu lẫn Á lên đỉnh núi ngắm Kyoto về đêm. Đến khi cả đám góp tiền lại trả tiền ăn uống, xăng xe, Mama nhất định không chịu nhận. Một đứa phải đứng ra nói với bà một cách nghiêm túc rằng: Mama hãy cầm tiền này, và từ nay về sau làm ơn tính toán đâu ra đấy một chút. Bọn này không muốn lần sau quay lại Kyoto thì Compass đã sạt nghiệp đóng cửa.

Đó là những ngày đầu tiên của mùa xuân, trời còn lạnh. Tôi mặc áo bông, lúp xúp theo Mama đi nhà tắm công cộng, vì theo lời bà, đó là một thứ phải-trải-nghiệm ở đây. Mama đưa tôi một đôi guốc gỗ, bảo đi nhà tắm công cộng phải mang guốc như vầy mới sành điệu củ kiệu. Nhà tắm cách nhà vài ba dãy phố. Tụi tôi vừa đi với nói chuyện vu vơ. Tự nhiên tôi hỏi, sao Mama đặt tên quán trọ là Compass – La bàn? Bà im rất lâu. Rồi bà kể chuyện.

Rằng Mama có một người con trai năm nay chừng ba mươi tuổi. Anh ta bỏ nhà đi đã 8 năm rồi, và từ bấy đến giờ chưa hề liên lạc về nhà. Giấc mơ của anh là trở thành họa sĩ cho Universal Studio, và trót nguyện khi nào thành danh mới trở về. Hồi xưa tôi đọc truyện Nhật, hay thấy rùng rợn vì những câu chuyện như thế. Tôi không hiểu cách nào mà người ta có thể nghiêm túc bền bỉ đến vậy. Nhưng càng tiếp xúc với nhiều người Nhật, tôi càng nhận ra ý chí đó đã tự thân hiện hữu trong từng tế bào của họ.

Con biết ước mơ của Mama là gì không? Là làm cho Compass trở nên nổi tiếng. Để dù không thành công đi nữa, con trai Mama vẫn yên tâm trở về và tiếp quản công việc này. Khi mở Compass, Mama phải bán ngôi nhà cũ đi, dời sang chỗ mới. Đặt tên nó là La Bàn, để con trai Mama còn biết đường mà tìm về. Vả lại, Mama nghĩ những du khách trẻ cứ lang thang mãi cũng có lúc mỏi mệt như người đi lạc, thì quán trọ La Bàn sẽ dẫn đường cho họ về một chỗ để yên tâm trú chân.

Tôi nghe chuyện, nửa thương bà nửa nhớ mẹ mình, tự dưng nước mắt chảy quanh. May mà có đêm tối giấu giùm. Tôi không bỏ đi vì giấc mộng lớn lao như anh con trai kia, nhưng cũng ít về. Nếu tôi về, mẹ tôi cũng chả có cái nhà trọ nào để giao cho tôi quản lý. Di sản mỗi bà mẹ để lại cho con cái mình không giống nhau, nhưng tình yêu mù quáng của họ thì giống nhau đến lạ. Đi song song bên bà, tôi biết bà cũng đang âm thầm khóc. Đi chơi ai cũng nghĩ phải vui muốn chết, nhưng thiệt ra có rất nhiều lúc cảm động, sâu lắng và khóc lóc như vầy.

Sau 8 ngày, tôi rời đi vì không lẽ cứ ở mãi đó, mà trên đời còn bao nhiêu nơi phải đến. Sáng sớm, Mama thức dậy tiễn tôi ra ga. Chúng tôi ôm nhau thật chặt, mắt có rưng rưng. Tôi xốc ba-lô đi mà buồn đến rụng rời, như thể bỏ lại cả một phần đời ở đó. Sau này chắc tôi không thể tự mình làm chủ một quán trọ được, bởi chia tay nào với tôi cũng khó khăn quá đỗi.

Mà ở một quán trọ, chuyện chia tay nhiều như mây qua đầu.

Nguyễn Thiên Ngân

Tựa đề: Thơ Tuệ Sỹ